Zyskujące na coraz większej popularności środki psychostymulujące mózg, znane też jako „dopalacze mózgu”, dostępne są na rynku pod postacią kilkudziesięciu preparatów. Takie substancje nootropowe, choć mające różne nazwy handlowe, łączą wspólne cechy – wszystkie mogą w znaczący sposób wpłynąć na poprawę koncentracji, pamięci oraz skupienia. Jedną z nich jest cytykolina, możliwa do kupienia w niemalże 70 krajach na świecie. Na czym polega jej fenomen?
Cytykolina: czym jest i jak należy ją stosować
Cytykolina (ang.citicoline), nosząca również nazwę CDP-choliny, jest związkiem chemicznym obecnym w mózgu. Poddawana intensywnym testom naukowym od lat 50. XX wieku, dziś zaliczana jest do kategorii „inteligentne substancje nootropowe”. Takie nootropy silnie pobudzają komórki mózgowe do osiągnięcia szczytowych wydajności, wzmacniają witalność umysłową, funkcje poznawcze oraz przejrzystość myślenia. Cytykolina znana jest ze swoich właściwości poprawiających pamięć oraz przeciwdziałania jej utratom, dlatego jej badania obejmują również testy pod kątem potencjalnego leczenia choroby Alzheimera. Dodatkowo, citicoline wpływa na wzrost energii psychicznej, łagodząc spadki funkcji poznawczych typowych dla postępujących procesów starzenia się mózgu. Związek znalazł zastosowanie w leczeniu udarów niedokrwiennych, a suplementowana pacjentom cytykolina regenerowała mózg oraz zmniejszała odsetek śmierci, będących następstwem urazów głowy, udarów czy uszkodzenia mózgu. Podobnie jak inne środki nootropowe, również i cytykolina ma działanie przeciwutleniające, pomagające neutralizować działanie wolnych rodników na komórki mózgowe. Wszystko za sprawą pobudzenia syntezy fosfatydylocholiny, wzmacniającej błony komórkowe mózgu i usprawniającej ich regenerację. Związek o nazwie citicoline jest również podawany pacjentom z chorobami okulistycznymi, takimi jak jaskra, neuropatia nerwu wzrokowego czy niedowidzenie.
Co ciekawe, cytokolina wykorzystywana jest również z powodzeniem w walce z uzależnieniami od narkotyków - zwłaszcza kokainy. Syndrom uzależnienia wywołany jest niskim poziomem dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Podawana grupie badawczej kokainistów cytykolina wywołała wzrost dopaminy, a co za tym idzie – radykalnie zmniejszyła przykre objawy typowe dla odstawienia środków odurzających (tzw. głodu narkotycznego) oraz zminimalizowała chęć sięgnięcia po kolejną dawkę narkotyków.
Badania kliniczne potwierdziły, że substancje nootropowe w postaci citicoline wykazują wyjątkowo niski poziom szkodliwości dla organizmu, a ich przyjmowaniu nie towarzyszą z reguły większe skutki niepożądane. Dzienna dawka, od 250 – 1000 mg (w pojedynczej lub dwóch dawkach w odstępie od 8 do 12 godzin) uważana jest za bezpieczną i skuteczną. Cytykolina dostępna jest na rynku w postaci kapsułek lub rozpuszczalnego w wodzie proszku i wykazuje bardzo wysoką (aż 95%) wchłanialność przez organizm.
Jak działa cytykolina?
Cytykolina i jej mechanizm działania zostały gruntownie zbadane i poznane przez naukowców. Przyjęta doustnie citicoline rozpada się w jelitach na związki o nazwie cholina i cytydyna, które łatwo przenikają przez układ krwionośny do mózgu. W wyniku działania komórek układu cholinergicznego, powstaje acetylocholina – neuroprzekaźnik odpowiadający za procesy pamięci, uczenia się i przetwarzania danych. Ponieważ acetylocholina zmniejsza się wraz z wiekiem, a jej niski poziom może powodować zwyrodnienie mózgu, cytykolina może stać się skuteczną formą terapii w walce z upośledzeniem funkcji poznawczych. Citicoline może również wspierać produkcję dopaminy i norepinefryny, co wiąże się z bardziej bezpośrednimi korzyściami w odczuwaniu pozytywnego nastroju oraz energii życiowej.
Cytykolina a łączenie jej z adrafinilem, fenylpiracetamem lub noopeptem
Nie bez powodu mówi się, że środki nootropowe to inteligentna oraz bezpieczna forma pozytywnego „kopa” dla mózgu. Ich umiejętna kombinacja może więc tylko spotęgować pozytywne działanie suplementów. Jak już wiadomo, cytykolina jest źródłem choliny, inicjującej acetylocholinę. Odpowiednia ilość tego neuroprzekaźnika zwiększa nasze zdolności poznawcze (począwszy od efektywniejszego skupienia, po lepsze zapamiętywanie, proces przyswajania wiedzy, a nawet zwiększoną percepcję sensoryczną). Jednak, gdy poziom choliny w mózgu jest niewystarczający, nawet takie substancje jak nootropy mogą okazać się nie w pełni efektywne. Z tego powodu, substancje nootropowe typu cytykolina warto łączyć z innymi środkami np. adrafinil, fenylpiracetam lub noopept. Takie legalne „dopalacze mózgu” również wpływają na acetylocholinę i sprawią, że praca umysłowa będzie bardziej wydajna i efektywna, przy jednoczesnym utrzymaniu dobrego nastroju.
Dodatkowo udowodniono, że fenylpiracetam lub noopept (należące do grupy racematów) mogą przy niedoborze choliny powodować bóle głowy, dlatego tym bardziej warto łączyć je z citicoline.